Natuurlijk is het logisch dat je je schuldig voelt, wanneer je iets doet of wil doen waarvan je gelooft dat je dat niet mag. Ieder gezond mens heeft dit. Het is bijvoorbeeld logisch om je schuldig te voelen als je een afspraak niet nakomt, zonder dat je dat op tijd te laat weten.
Maar veel van ons voelen zich schuldig om dingen waarvan je je af mag vragen of je je daar wel schuldig om zou moeten voelen. Zoals je grenzen aangeven, nee zeggen of je eigen mening hebben.
In dit artikel 10 dingen waar jij je mogelijk schuldig over voelt.
En waarom jij je hier nooit schuldig over hoeft te voelen.
Volgens mij willen we dit allemaal: ons eigen leven leven.
Waar we kunnen doen en laten wat we willen.
Waar we onszelf kunnen zijn
En waar we onze eigen ruimte in kunnen nemen.
Maar om dat leven te kunnen leven, is het wel nodig om ook echt voor jezelf te kiezen. Om je eigen ruimte in te nemen, nee te durven zeggen en je grenzen aan te geven. En laat nou net dat voor veel van ons moeilijk zijn en zorgen voor dat vervelende schuldgevoel.
Waarom jij je schuldig voelt
Meer je eigen leven gaan leven, betekent ook andere keuzes maken. Keuzes die jij en de mensen om je heen niet van jou gewend zijn. Ook keuzes waarvan jij in het verleden de conclusie hebt getrokken, dat jij die niet mag maken. Want die keuze maken, bracht jouw connectie met voornamelijk jouw ouders of verzorgers in gevaar.
Het klinkt je vast heel logisch in de oren dat je je schuldig voelt op het moment dat je iets doet wat eigenlijk niet mag. En dat is precies het gevoel wat je hier hebt. Dat je iets doet wat jij niet mag doen.
Dit schuldgevoel is normaal
Het is dus heel normaal dat je dit schuldgevoel hebt. De reden alleen dat je denkt dat dit schuldgevoel nodig is, is minder normaal. In jouw verleden zijn er namelijk eisen aan je gesteld, die niet van jou gevraagd hadden mogen worden.
Bijvoorbeeld dat je altijd gehoorzaam moest zijn.
Altijd klaar moest staan voor anderen (bijvoorbeeld voor je ouders)
Dat je niet mocht zeggen dat je iets niet wilde.
Of dat je niet aan mocht geven wat jij ergens van vond.
We hebben alleen allemaal het recht om ‘nee’ te zeggen.
Om onze grenzen aan te geven.
Onze ruimte in te nemen.
Om te zijn wie we willen zijn.
Ook als kind!
Dat is wat we van onze ouders en omgeving zouden moeten leren.
Maar helaas, daar is niet bij iedereen ruimte voor.
Elke keer als je merkte dat je niet jezelf mocht zijn, bracht dit de verbinding die jij met jouw ouders of omgeving voelde in gevaar. En die verbinding riskeren voelde enorm gevaarlijk. Als kind deed je alles om die verbinding in stand te houden. Ook als je daarvoor een stukje van jezelf op moest geven.
Dat heeft alleen wel gevolgen voor later, zoals je nu misschien wel merkt. Want die conclusie die je toen trok, dat jij dit niet mag, die is er nog steeds. De angst om de verbinding met anderen te verliezen is niet weg. En dat zorgt voor dat schuldgevoel, nu je daar eindelijk van los probeert te komen.
Schuldig voelen is niet nodig
Wees eens eerlijk
Vind jij dat andere mensen dit wel mogen?
Mogen zij voor zichzelf kiezen?
Nee zeggen?
Hun grenzen aangeven?
En wat vind je van mensen die dit wel doen?
Vind je het raar of ongepast dat ze dit doen?
Of heb je juist respect voor de kracht die ze hiermee laten zien?
Vind je het normaal dat ze dit doen?
Hoe dit voor jou is weet ik natuurlijk niet.
Voor mij was het dat ik het doodnormaal vond dat anderen dit deden. Natuurlijk luisterden zij naar hun eigen behoeftes, deden ze wat ze zelf wilden doen en zeiden ze nee als ze iets niet wilden. Ik kon dat zelfs enorm in ze waarderen. Als ik dat ook eens zou kunnen!
Wat ik daarmee onbewust tegen mezelf zei was dat ik anders was dan zij. Ik deed alsof zij meer rechten hadden dan ik. Wat, nu ik me daar bewust van ben, natuurlijk als klinkklare onzin klinkt.
Als ik vind dat anderen dit mogen.
Dan mag ik dat ook.
Als jij vindt dat anderen dit mogen.
(En ik hoop dat dat zo is)
Dan mag jij dat ook.
Over deze 10 dingen hoef jij je niet langer schuldig te voelen
1) Naar je eigen behoeftes en verlangens luisteren
Je hele leven heb je geleerd om voor de behoeftes van anderen klaar te staan of te luisteren naar wat anderen willen. En natuurlijk mogen we voor anderen klaar staan als ze dit nodig hebben.
Maar dit is niet belangrijker dan wat jijzelf nodig hebt.
Luisteren naar waar jij behoefte aan hebt, is de manier om beter voor jezelf te gaan zorgen.
Je kunt er zelf niet volledig voor iemand anders zijn, als je er niet eerst voor jezelf bent!
Jij mag echt, zonder schuldgevoel, ruimte in jouw leven maken voor jouw eigen behoeftes en verlangens. Er helemaal voor jezelf zijn.
2) Nee zeggen
Je moeder wil langskomen, maar het komt jou op dit moment niet uit of je hebt er even geen zin in. Jouw manager vraagt of je over kunt werken, maar jij hebt geen energie meer.
Je wordt uitgenodigd voor een feestje, maar je hebt helemaal geen zin om daar naartoe te gaan.
Vaak voelen we ons bezwaard om hier ‘nee’ op te zeggen. We hebben zo sterk het gevoel dat we hieraan moeten voldoen. Maar jij hebt alle recht om zonder schuldgevoel aan te geven dat jij dit op dit moment niet kan of niet wil.
Kijk ook hoe je nee kunt zeggen zonder schuldgevoel:
How to stop feeling guilty for saying no | 6 tips for saying no
3) Jouw grenzen aangeven
Niemand heeft het recht om zomaar alles met jou te mogen doen. Wanneer jij merkt dat iemand iets doet wat jij niet op prijs stelt, dan mag je dit met een gerust hart aangeven. Jij hebt het recht om die grens aan te geven.
Of iemand daarnaar luistert is een tweede. Helaas, we kunnen het gedrag van een ander niet veranderen. In het geval dat iemand niet wil luisteren en jouw grens of grenzen over blijft gaan, mag je dit nog een keer aangeven of anders, zonder je schuldig te voelen, afstand nemen van deze persoon. Iemand die geen respect heeft voor jouw grenzen, hoort niet in jouw leven thuis.
4) Jezelf zijn
Allemaal willen we erbij horen. Geaccepteerd worden.
Dat is een evolutionaire drang die wij als sociale wezens allemaal in meer of mindere mate hebben.
Wanneer jij in het verleden vaak kritiek hebt gehad wanneer je wel jezelf was, ben jij gaan geloven dat je vooral niet jezelf mag zijn.
Dat je moet voldoen aan hoe anderen vinden dat je moet zijn.
Moet voldoen aan hoe anderen vinden dat jij eruit moet zien.
En dat je, als je een keer iets anders wilt, je anders gedraagt of er anders uitziet, dat je je daar schuldig om moet voelen.
Het ding is alleen dat we allemaal uniek zijn.
Met onze eigen karaktertrekjes.
Onze eigen voorkeuren en verlangens.
Ons eigen uiterlijk.
En daarin hoeven we ons niet aan te passen om erbij te horen. Hoeven we geen andere rol dan onszelf te spelen om geaccepteerd te worden. Moet je dat voor je gevoel wel, dan is het de vraag of je wel omgaat met de mensen die goed voor je zijn.
Jij ben hier om jezelf te zijn, zonder je daar schuldig over te voelen.
5) Jouw ruimte innemen
Veel van ons hebben geleerd om ons vooral niet te veel te laten zien en horen. Om onszelf klein te houden en geen ruimte in te nemen. Doe maar normaal dan doe je al gek genoeg.
Maar wie zegt dat jij jouw ruimte niet in mag nemen?
Dat jij niet voor jezelf op mag komen en jezelf mag laten zien?
Niet voor jouw dromen mag gaan?
Jij hoeft je niet aan te passen aan de verwachtingen van anderen. Jij hoeft jezelf niet klein te houden omdat je daarmee misschien anderen overstijgt. Jij bent hier om jouw leven te leven en daarin te doen wat jij wil doen.
Of al je dromen waarheid worden?
Of je al je doelen gaat halen?
Dat weet je natuurlijk niet.
Daar kom je alleen achter wanneer je er, het liefst zonder schuldgevoel, voor gaat.
6) Kiezen voor jezelf
Je hebt onterecht geleerd dat voor jezelf kiezen egoïstisch is. Dat je jezelf niet op de eerste plaats hoort te zetten. Maar weet je wat, jij bent toch echt de belangrijkste persoon in jouw leven. Dit is jouw leven, niet die van je ouders, vriend, vriendin, de buurman. En dat betekent dat je zelf mag beslissen wat jij wil. Ook als dat niet in overeenstemming is met wat een ander wil.
Kiezen voor jezelf is niet egoïstisch, zolang je in gezamenlijke beslissingen blijft overleggen wat jullie allebei willen. In alle andere gevallen: Lekker doen zonder schuldgevoel.
7) Je eigen mening hebben
We hebben allemaal onze eigen gedachten en denkbeelden. We hebben allemaal onze eigen dingen die we belangrijk vinden. Onze eigen kernwaarden. En wat iemand anders belangrijk vindt of ergens van denkt is niet belangrijker dan wat jij vindt.
Ergens heb je geleerd dat je niet voor jezelf mocht denken. Ben je misschien zelfs beïnvloedt in wat je moest geloven (religie) of wat je belangrijk moest vinden (politiek). Maar wat jij gelooft en waar jij voor staat is van jou.
Uitspreken wat jij vindt en denkt.
Jouw mening geven.
Duidelijk gaan staan voor wat jij vindt.
Dat mag jij allemaal.
En een schuldgevoel hoort daar niet bij.
8) Niet direct op een bericht of verzoek reageren
Vroeger, in een ver ver verleden, kon je alleen gebeld worden op de vaste lijn in je huis. Er was niet zoiets als e-mail of berichtenapps zoals Whatsapp. Als je niet thuis was op het moment dat je werd gebeld was dat jammer voor de beller.
Met de komst van het internet en smartphones, en daarmee e-mail en berichtenapps, lijkt het nu alsof je dus ook altijd bereikbaar moet zijn. Veel mensen verwachten dat je eigenlijk altijd meteen een reactie terugstuurt of altijd je telefoon opneemt wanneer je gebeld wordt. Je moet altijd beschikbaar zijn.
Alleen, dat hoeft helemaal niet.
Jij mag zelf beslissen wanneer jij reageert op de e-mails en berichten die jij binnenkrijgt (tenzij daar in zakelijke context afspraken over zijn gemaakt natuurlijk). En privé mag je echt zelf beslissen of jij je telefoon wel of niet opneemt.
Heb je even geen zin om op te nemen of te reageren? Dan mag je dat zonder schuldgevoel doen.
9) Tijd voor jezelf nemen
In onze samenleving hebben we sterk het idee dat je altijd aanwezig moet zijn. Dat je er lekker bij moet zijn op elk feestje, elke vrijdagmiddagborrel en elk familie-uitje. Dat tijd voor jezelf nemen en even met niemand afspreken een doodzonde is (ja, ik overdrijf een beetje)
Maar tijd voor jezelf nemen en even alleen aandacht hebben voor jezelf is heerlijk en onmisbaar in een wereld waar je altijd aan lijkt te moeten staan. Jij mag dus lekker, wanneer jij daar behoefte aan hebt, tijd voor jezelf nemen. Zonder je daar raar of schuldig over te voelen.
10) Niks doen
Over dat altijd aan moeten staan.
Herken je dat gevoel dat je altijd bezig moet zijn?
En dan vooral met iets productiefs en nuttigs?
Geen wonder dat we ons schuldig voelen op het moment dat we besluiten om even iets te doen puur omdat we daar zin in hebben. Zeker als we ook nog dat todo-lijstje met taken en doelen hebben.
We zijn alleen vergeten hoe goed het voor ons is om even niks te doen. Of even niks nuttigs te doen. Want juist in die momenten dat je even niet aan staat en bezig bent, komen de beste ideeën naar boven. Die je weer kunt gebruiken als je wel weer aan de slag gaat.
Doe dit wanneer je je toch schuldig voelt
Als je je nu realiseert dat er niks is om je schuldig over te voelen. Dat jij dit ook gewoon mag. Wat het ook maar is dat jij graag meer wil in jouw leven. Dan betekent dat helaas nog niet dat dat schuldgevoel van het ene op het andere moment weg is.
Onze overtuigingen, ook die overtuigingen over wat we wel en niet mogen, zitten diep. En overtuigingen die diep zitten, zijn niet van het ene op het andere moment verdwenen.
Daarom mag je mild voor jezelf zijn als dit schuldgevoel toch naar boven komt. Voel dat het er is en bevestig voor jezelf dat er niks is om je schuldig over te voelen. Dat dat wat jij wil, dat jij dat mag.
Je bent je nu bewust dat dit schuldgevoel er is, maar ook dat er geen reden is om je schuldig te voelen. Dat maakt dat je nu een andere keuze kunt maken. Je kunt ervoor kiezen om niet naar dat schuldgevoel te luisteren.
Dat lukt misschien niet in één keer.
Dat is iets wat je mag trainen.
Maar hoe vaker je ervoor kiest om het toch te doen.
Hoe minder vaak dat schuldgevoel naar voren gaat komen.