Mezelf vergelijken met anderen. Dat is echt één van de grootste valkuilen in mijn leven. Scrollend over het web kom ik allemaal succesverhalen tegen. Succesverhalen waarin ik mezelf totaal niet herken. En het enige wat ik kan denken:
Waarom zij wel en ik niet?
Wat doe ik verkeerd?
Wat is er mis met mij?
Je snapt het al, dat vergelijken doet me geen goed. Zeker niet omdat ik juist op de momenten dat ik al niet zo lekker in mijn vel zit over het web ga scrollen. Vast bezoekadresje: Instagram; De wereld van de perfecte plaatjes.
Heel vaak zie ik het advies langskomen dat we nooit zouden moeten vergelijken. En ja, klopt, we mogen zeker een stuk minder gaan vergelijken. Ik, jij en de rest van de wereld. Het is alleen makkelijker gezegd dan gedaan om daar helemaal mee te stoppen. Dus laten we ons eerst eens meer bewust worden van welke fouten we maken als we in die vergelijking stappen.
Waarom vergelijken we eigenlijk?
Als we allemaal weten dat vergelijken meer kapot maakt dan je lief is, waarom doen we doen het dan?
Alles wat we doen, doen we met een reden. We doen het niet voor niks. En dat geldt dus ook voor vergelijken.
Vergelijken is ontstaan in een tijd waar het nuttig voor ons was om te vergelijken.
Hoe lang dit geleden is? Geen idee.
Was het in het industriële tijdperk, waar je je vergeleek met je buurman, je tante of je collega? Zodat je kon zien hoe jij in vergelijking met hen presteerde en kon verbeteren?
Of was het in de pastorale periode toen we ons op het land gingen vestigden en boerderijen neerzetten? Waar je jouw opbrengst, in oogst of veestapel, vergeleek met andere boeren in de omgeving?
Of misschien nog wel verder terug. Al in de tijd dat we nog leefden als jagers-verzamelaars, waar je jouw bijdrage aan de stam kon vergelijken met je stamleden?
Ik weet het niet. Maar dit laat wel zien wat het nut is van vergelijken:
Jouw resultaat vergelijken met het resultaat van je gelijken. Zodat je kan zien hoe goed jij het doet en waar je kan verbeteren.
De wereld is te groot geworden
In de tijd van de jager-verzamelaars was je wereld nog heel klein. Je kon jezelf alleen maar vergelijken met de leden van je eigen stam. Ook in de pastorale periode en het industriële tijdperk werd het nog niet veel groter. Je had vooral je familie, je buren en je collega’s om je mee te vergelijken. Dat waren de mensen waar je contact mee had. En dit waren vaak ook mensen die je al heel lang en behoorlijk goed kende.
Maar nu. Nu is de wereld zo ontzettend groot geworden. Of klein, maar net hoe je het wilt zien. Met de komst van de media konden we opeens zoveel verder kijken dan we daarvoor konden. En nu we allemaal op het internet zitten, kun je jezelf letterlijk met iedereen vergelijken. Wat je ook wilt zien; it’s only one mouse click away (of een aantal, als je even moet zoeken…)
En dit is dan ook waar vergelijken is veranderd van nuttig in schadelijk.
Waar we de mist in gaan met vergelijken
Vroeger gebruikten we vergelijken om te zien waar we konden verbeteren. Oké, ik weet natuurlijk niet zeker dat mensen die zich vroeger met elkaar vergeleken, zich daardoor niet ook slecht over zichzelf konden voelen. Maar doordat de sociale wereld veel kleiner was, vergeleek je jezelf ook echt met mensen die je gelijken waren. Met de persoon waar je mee op de bedrijfsvloer stond. Niet met de directeur.
Tegenwoordig is dat toch een heel ander verhaal.
Fout 1: Jezelf vergelijken met iemand die je niet of nauwelijks kent
Op het internet kun je echt iedereen tegenkomen.
Je zit op Instagram en komt een profiel tegen van iemand die je aanspreekt. Je klikt op follow en de posts en stories van de persoon beginnen langs te komen. Het ene na het andere mooie plaatje komt voorbij. Want ja, dat is toch waar Instagram voor bedoeld is: Mooi plaatjes.
Je vergelijkingsmodus springt aan.
Deze persoon heeft het zoveel beter voor elkaar dan jij.
Zie al die mooie foto’s!
Hij of zij ziet er zo goed uit.
Heeft een schitterend huis.
En wow, zie die vakantiefoto’s eens!
Nee, in vergelijking hiermee ben jij maar een loser.
Een nobody.
Dit overkwam mij ook. Toen ik begon als coach vond ik het interessant om andere coaches te gaan volgen. Nieuwsgierig naar wat zij deelden op Instagram. Hoe zij het aanpakten. En je zou zeggen, toch een beetje mijn gelijken.
Bij deze coaches zag ik het ene na het andere succes.
Volle agenda’s.
Grote doorbraken bij coachees.
Volgeboekte masterclasses.
En eerlijk, ik had dat niet.
Hallo onzekerheid, daar ben je weer.
Je hebt geen idee met wie je jezelf vergelijkt
Maar vergeleek ik mezelf wel echt met een gelijke?
En doe jij dat met die persoon die online volgt?
Waarschijnlijk niet. Ten eerste omdat jij dat profiel bent gaan volgen, omdat je iets zag wat jij ook heel graag wilt. En ten tweede omdat je deze persoon helemaal niet kent. Of hooguit nauwelijks.
Je hebt geen idee waar deze persoon in zijn of haar leven staat. Wat ze allemaal hebben gedaan om hier te komen. Welke offers ze misschien wel hebben moeten maken om hier te komen.
Je kent het verhaal van deze persoon niet, maar ondertussen vergelijk je jouw hoofdstuk 1 met zijn of haar hoofdstuk 20.
Zo was het ook bij de coaches die ik volgde. Ik kon niet zien hoeveel jaren zij al aan hun praktijk hadden gebouwd en waar zij stonden toen zij begonnen.
Dat is ook meteen de positieve mindset die je hieruit mag halen: Wie zegt dat jij daar niet ook naartoe kunt groeien?
Fout 2: Jezelf vergelijken met een momentopname
Alle beelden die jij tegenkomt in de media en op de socials, zijn allemaal momentopnames. Ja, je ziet misschien die lachende, stralende persoon. Dat schitterende huis. En die geweldige vakantie. Maar meer dan dat is het niet: Een momentopname, wat maar een klein stukje van het totale verhaal laat zien. En waarvan het nog maar de vraag is of die momentopname oprecht is.
We zijn zo gewend om ons van onze beste kant te laten zien. Offline, maar zeker ook online.
De perfecte foto met het perfecte lichaam.
Die perfecte vakantie.
De perfecte date met de perfecte partner.
De perfecte smile.
Maar dat vetrolletje wat er ook bij iedereen zit, dat laten we niet zien. Ook niet die regenachtige dag op vakantie. En die ruzie met die perfecte partner? Daar hoor je niet over, tenzij iemand op zoek is naar medeleven.
We willen er allemaal zo positief mogelijk uitzien. Desnoods faken we die smile voor de foto, waarna we met een zucht de camera weer uitdrukken.
Sta er eens bij stil en vraag jezelf af: Weet ik zeker dat dit plaatje of dit fragment de waarheid vertelt?
Ik ben me er ook heel bewust van dat coaches social media gebruiken om zichzelf te laten zien aan potentiële klanten. En dat betekent dat zij vooral laten zien wat er allemaal goed gaat. Terwijl we allemaal onze ups-and-downs kennen. Toch is het makkelijk om dat te vergeten als je weer dat perfecte plaatje ziet.
Fout 3: Jezelf niet vergelijken met het totaalbeeld
Op het moment dat je jezelf met iemand vergelijkt, vergelijk je bijna altijd maar op één punt. Of misschien twee. Maar als je denkt dat jouw huis, auto en vakantie met iemand anders vergelijken, allemaal verschillende punten zijn, dan heb je het mis. Meestal gaat het dan om het financiële succes wat deze persoon uitstraalt. Het financiële succes waarmee hij of zij dit allemaal heeft kunnen kopen.
Om het nog erger te maken vergelijk je jezelf niet met maar één persoon, maar voor elk punt weer met iemand anders.
Je uiterlijk vergelijk je met de één.
Je baan met een ander.
En met weer een ander je relatie.
Et cetera.
Je kijkt alleen niet naar het totaalbeeld. Je kiest niet één persoon en gaat kijken waar jij het volgens jou beter doet en waar jij het minder goed doet. Nee, je ziet alleen alles waar anderen het beter doen dan jij.
Maar dat jij meer tijd voor je hobby’s en familie hebt dan de persoon met die betere baan, daar kijk je niet naar. En dat jij misschien wel een stuk vriendelijker bent dan de persoon die jij er zo goed uitvindt zien, daar sta je niet bij stil.
Sorry, maar jij bent nergens de beste in…
Voor alles aan jezelf kun je wel iemand vinden die het op dat vlak beter doet. Ergens de allerbeste in zijn in een wereld met bijna 8 miljard mensen is nagenoeg onmogelijk.
Dat lukt maar 1 op 8.000.000.000.
Laat staan dat je letterlijk overal de beste in kunt zijn!
Andersom geldt dat ook.
Ergens de slechtste in zijn lukt ook maar 1 op de bijna 8 miljard.
Niemand is overal de slechtste in.
En dan is het ook nog eens allemaal in the eye of the beholder.
Wat de één het beste vindt, vindt de ander niet.
En wat de één het slechtste vindt, is dat weer niet voor de ander.
De beste of slechtste zijn is volledig subjectief.
Lieverd, jij bent nergens de slechtste in. En je hoeft ook nergens de beste in te zijn. Wie jij bent en wat je kunt is goed genoeg. Je hoeft je niet met jan en alleman te vergelijken. En als je het dan toch doet, doe het dan om ervan te leren. Niet om jezelf kleiner te voelen of te maken.
Als je dan toch gaat vergelijken...
Herken jij dat dit ook de manier is waarop jij jezelf met anderen vergelijkt? En zie je hoe deze vergelijking helemaal niet klopt?
Helaas, ik zei al, helemaal stoppen met vergelijken is makkelijker gezegd dan gedaan. Zelfs als je ziet hoe nutteloos deze manier van vergelijken is.
Daarom, als je het dan toch doet. Bedenk je dan:
- Ik vergelijk me met iemand die ik nauwelijks ken. Geen idee welk verhaal hierachter zit.
- Wat ik nu zie is maar een momentopname, waarvan ik niet eens weet of het waar is.
- Ik vergelijk mezelf met deze persoon maar op één vlak. Zowel ik als deze persoon is echt niet overal beter of slechter in.
Zolang je je hier bewust van blijft, zorg je ervoor dat vergelijken jou niet naar beneden haalt. Dat je je niet kleiner gaat voelen en maken. En voel je toch dat dat gebeurt? Betrap jezelf er dan op en klik waar jij jezelf mee vergelijkt meteen weg!
Luister ook hier:
