Zeven tekenen van emotionele verwaarlozing in jouw kindertijd

7 tekenen van emotionele verwaarlozing in jouw kindertijd

Wanneer je te maken hebt gehad met emotionele verwaarlozing in je kindertijd, dan zie je de gevolgen hiervan vrijwel altijd ook terug in je volwassen leven. Alles wat je in jouw kindertijd hebt geleerd of juist niet hebt geleerd, laat je niet achter je op het moment dat je volwassen wordt.

Vaak zijn we ons niet bewust van deze emotionele verwaarlozing, waardoor we ook geen idee hebben waar onze worstelingen vandaan komen. Wat de oorzaak daarvan is. Dat is waarom je vaak jezelf de schuld geeft dat je je onzeker voelt, dat je het gevoel hebt dat je anders bent of dat je het moeilijk vindt om je grenzen aan te geven. Je zou toch beter moeten kunnen en beter moeten weten?

In dit artikel wil ik je laten zien dat de gevolgen van emotionele verwaarlozing, waar jij mogelijk last van hebt, wel degelijk een oorzaak hebben en dat ze niet jouw schuld zijn.

Benieuwd of jij te maken hebt gehad
met emotionele verwaarlozing?

Test emotionele verwaarlozing

Benieuwd of jij te maken hebt gehad met emotionele verwaarlozing?

Test emotionele verwaarlozing

Wat is emotionele verwaarlozing?

Emotionele verwaarlozing ontstaat in een relatie waar één van de personen niet genoeg emotionele ondersteuning kan bieden aan de ander. Dit kan in elke relatie het geval zijn, maar de relatie waar de impact het sterkst is, is de relatie tussen ouder en kind.

Voor een kind is de band met de ouder onmisbaar. Als kind ben je hier letterlijk van afhankelijk om te kunnen overleven. Lang hebben we gedacht dat voorzien in de primaire behoeftes van een kind (zoals eten, drinken, kleding, een dak boven je hoofd) voldoende was voor een kind om gezond op te kunnen groeien.

Steeds meer ontdekken we dat er meer voor nodig is. Om mentaal (en fysiek) gezond op te groeien is het ook nodig om een sterke emotionele connectie met je ouder, het liefst beide, op te bouwen. Wanneer ik het hier heb over ouder, bedoel ik de primaire personen in jouw leven die lichamelijk en hopelijk ook emotioneel voor jou gezorgd hebben toen jij klein was.

Wanneer deze emotionele ondersteuning ontbreekt. Doordat je ouders weinig aandacht voor je hadden en jij je ongezien en ongehoord voelde. Doordat zij jou niet de emotionele steun konden bieden die jij als kind nodig had. Dan is er sprake van emotionele verwaarlozing.

Waarom je nog nooit van emotionele verwaarlozing gehoord hebt

Mogelijk herken je jezelf nu in het je niet gezien voelen als kind. Het gevoel hebben dat je ouders geen tijd en aandacht voor je hadden en/of dat je niet bij ze terecht kon als je ze nodig had. En dat je toch denkt “Emotionele verwaarlozing? Dat is helemaal nieuw voor mij.”

Pas in 2014 werd deze term door psycholoog Jonice Webb geïntroduceerd. In haar praktijk zag zij veel mensen met verschillende problemen, maar allemaal met dezelfde onderliggende oorzaak: een gebrek aan emotionele steun en connectie met hun ouders in de kindertijd. Een probleem wat al veel langer bestaat, maar hiervoor niet op die manier gesignaleerd werd.

Emotionele verwaarlozing is onzichtbaar

Emotionele verwaarlozing wordt ook wel het onzichtbare leed genoemd.

Het is onzichtbaar omdat het letterlijk niet te zien is en problemen daar vaak niet gezocht worden.

Wanneer een kind lichamelijk verwaarloosd wordt, is dat duidelijk zichtbaar. Het kind is mager, vies en/of heeft alleen oude, kapotte kleding aan. Maar wanneer een kind heel erg teruggetrokken is of juist enorm veel aandacht trekt en/of tegendraads is, dan vragen we ons meestal niet af of dat komt doordat het iets tekortkomt. We denken dan dat het door het kind zelf komt.

Een andere reden dat emotionele verwaarlozing vaak onopgemerkt blijft. Niet alleen als kind, maar ook later als volwassene, wanneer je te maken hebt met de gevolgen. Is omdat we het allemaal zo normaal zijn gaan vinden.

Dat het normaal is dat je er niet altijd voor je kinderen bent.
Normaal om ze weg te sturen wanneer ze boos of verdrietig zijn (en pas terug mogen komen als ze zich weer ‘normaal’ kunnen gedragen)
Normaal om ze niet regelmatig een knuffel te geven en te zeggen dat je van ze houdt.

Daardoor hebben veel mensen die te maken hebben gehad met emotionele verwaarlozing geen idee dat dit zo is. Omdat ze voor hun gevoel een hele normale jeugd hebben gehad. Ook ik heb dat heel lang gedacht.

Misschien is dat ook wel zo. Misschien is dit wat we als ‘normaal’ zijn gaan zien in onze samenleving. Of heel lang ‘normaal’ hebben gevonden. Maar dat betekent niet dat het ook gezond is.

De gevolgen van emotionele verwaarlozing merk je ook wanneer je volwassen bent

De gevolgen van emotionele verwaarlozing

Emotionele verwaarlozing in de kindertijd heeft effect op je leven als volwassene. Dit komt doordat je bepaalde skills niet hebt geleerd. Je jezelf niet goed hebt leren kennen. En doordat je conclusies over het gedrag van je ouders hebt getrokken en die hebt geprojecteerd op jezelf:

“Ik ben niet belangrijk”
“Ik doe er niet toe”
“Er zal wel iets mis zijn met mij, als niemand om mij geeft”

Welke gevolgen jij last van hebt in jouw leven is natuurlijk afhankelijk van de manier waarop jij onvoldoende emotionele steun hebt ervaren en wat dit met jou heeft gedaan. Welke conclusies jij daaruit hebt getrokken over jezelf.

7 Tekenen van emotionele verwaarlozing

1) Je kent jezelf niet en weet niet wat je wilt

Onze ouders zijn een spiegel voor ons. Via hen leren we onszelf kennen. Ze zien in ons waar we goed in zijn en wat we moeilijker vinden. Wat we geweldig vinden en waar we minder enthousiast van worden. En als dit goed gaat, dan koppelen ze dit aan ons terug en leren wij onszelf kennen. Op die manier kunnen ze ook een kompas voor ons zijn door aan te geven wanneer we iets doen wat niet bij ons past.

Maar wanneer je ouders deze tijd en aandacht niet voor je hadden, of deze interesse in jou niet lieten zien, dan zijn zij niet deze spiegel voor je geweest. Of wanneer je ouders had die vooral in jou zagen wat ze wilden zien en jou daarmee in een bepaalde richting hebben geduwd, dan hebben ze jou een spiegel voorgehouden waarin je niet jezelf zag, maar zag wie je moest zijn. In beide gevallen heb je geen goed beeld van jezelf kunnen vormen.

Hierdoor weet je nu nog steeds niet wat je wel en niet leuk vindt.
Waar je wel en niet goed in bent.
En wat je wel en niet zou willen doen in je leven.
Je kan je hierdoor onzeker voelen en het gevoel hebben dat je stuurloos bent.

Dit is één van de gevolgen waar je mee te maken kunt hebben wanneer je te maken hebt gehad met emotionele verwaarlozing.

Eén van de signalen van emotionele verwaarlozing is dat jij jezelf niet goed kent

2) Je waardeert jezelf weinig

Een ander gevolg van emotionele verwaarlozing is dat je weinig zelfwaardering hebt. En weinig zelfliefde ervaart.

Wanneer je ouders er weinig voor je waren. Of dit nou niet anders kon, ze de noodzaak daar niet van zagen of omdat ze dit niet wilden. Dan heb jij waarschijnlijk de boodschap in jezelf opgeslagen dat je er niet toe doet en dat je niet belangrijk bent. Dat je niet waardevol bent.

Als kind, en zeker als klein kind, kun je nog niet verder kijken dan jezelf. Alles wat gebeurt, ligt aan jou. Gaat het goed, dan komt dat door jou. Maar gaat er iets verkeerd, dan komt dat ook door jou.

Dat het niet aan jou lag, maar aan je ouders die, om iets wat bij hen speelde, er niet voor jou konden zijn, kwam op die leeftijd niet bij je op. Jouw ouders wilden niet bij je zijn, dus dat zal wel je eigen schuld zijn geweest. Dat moest wel betekenen dat jij waardeloos was.

Deze overtuiging, zo vroeg al opgeslagen in jouw brein, zit diep. En dit is de reden waarom jij jezelf zo weinig waardeert.

3) Je voelt je eenzaam

Al vanaf dat je klein bent, heb je het gevoel dat je er niet bij hoort. Je hebt immers nooit een echte verbinding gevoeld met de mensen met wie je je het meest verbonden had moeten voelen. Ook dit heb je weer op jezelf geprojecteerd:
Het moet wel aan jezelf hebben gelegen. Omdat er iets mis met je is of omdat je anders bent.

Doordat je als kind deze connectie niet hebt leren maken, weet je ook niet hoe je deze als volwassene wel moet maken. Zeker als jouw ouders onderling ook geen sterke band hadden en die ook niet hadden met familie of vrienden. Emotionele verwaarlozing beperkt zich vaak niet alleen tot jou, maar betekent dat je ouders er ook moeite mee hebben om te verbinden met elkaar en met anderen. Je hebt nooit het goede voorbeeld gehad. En juist doordat je hier zoveel moeite mee hebt, je dit voor je gevoel niet kunt, terwijl iedereen dit wel lijkt te kunnen, wordt dat gevoel versterkt dat je wel anders moet zijn.

Wat daar nog bij kan komen is dat je er ook geen vertrouwen in hebt dat een emotionele band met jou ooit echt kan zijn. Onbewust ben je in je leven al zo vroeg verlaten, dat je er geen vertrouwen in hebt dat iemand ooit oprecht bij je wil zijn. Daardoor stoot je bewust of onbewust mensen af en laat je niemand echt toe in je leven. Waardoor je je niet alleen alleen voelt, maar dit ook echt bent.

4) Je durft niet om hulp te vragen

Toen jij vroeger als kind hulp nodig had, praktisch of emotioneel, was er niemand om jou te helpen. Mogelijk leerde je zelfs als baby al dat het toch geen zin had om te huilen, omdat er toch niemand bij je kwam. In dat geval heb je om hulp vragen al heel vroeg opgegeven.

Wat ook kan is dat je dit als kind nog wel deed, maar dat je dan of geen gehoor kreeg of er een afkeurende blik jouw kant op kwam. Of klinken de volgende woorden je bekend in de oren?

“Nu even niet” of
“Doe dat maar even zelf”.

En dan niet omdat ze er alle vertrouwen in hadden dat je het zelf kon, maar omdat je duidelijk merkte dat ze niet wilden helpen.

Het gevolg hiervan is dat je hieruit de conclusie hebt getrokken dat je anderen tot last bent als je om hulp vraagt. Je hebt al heel vroeg geleerd dat je alles zelf op moet kunnen lossen en dat het slecht is om om hulp te vragen.

5) Je kent je eigen emoties niet

Elke keer als iemand vraag hoe het nou echt met je gaat, weet je niet zo goed wat je nou moet antwoorden. Wat voel je nou eigenlijk? Je weet het niet goed of vraagt je af of je überhaupt wel iets voelt. En hoe je daar woorden aan moet geven is nog moeilijker.

Dat je hier zoveel moeite mee hebt, komt doordat je dit niet van je ouders hebt geleerd. Ze waren er niet op de momenten dat jij werd overweldigd door een emotie en ze leerden jou niet wat je voelde en hoe je daarmee om kon gaan. Misschien mocht je zelfs wel niet voelen en kreeg je de boodschap dat je niet zo boos/bang/verdrietig moest zijn. Werd je bijvoorbeeld naar je kamer gestuurd totdat je weer normaal kon doen.

In je eentje kon je dit als kind niet leren. Je wist niet wat je met die, vaak toch overweldigende, emoties en gevoelens aan moest. Daardoor heb je jezelf geleerd om ze te negeren en om ze weg te drukken. Niet voelen was voor jou op dat moment veiliger.

Hierdoor kun je nu ook een gevoel van leegte hebben. Het gevoel dat er iets in jouw leven mist of dat je anders bent. Dit gevoel is moeilijk te omschrijven, maar heel herkenbaar wanneer je dit ervaart. Er ontbreekt iets wat anderen wel lijken te hebben.

Nu je volwassen bent, weet je nog steeds niet hoe je met je emoties om moet gaan. Je ervaart een gevoel van gevoelloosheid en/of hebt momenten dat je opeens heel reactief bent. Waar je opeens woedend bent of in huilen uitbarst. Dit gevolg, je eigen emoties niet kennen, heeft nagenoeg iedereen last van, die met emotionele verwaarlozing te maken heeft gehad.

Een gevolg van emotionele verwaarlozing is dat jij niet goed overweg kunt met jouw emoties

6) Je geeft geen ruimte aan je eigen behoeftes

En grenzen aangeven vind je ontzettend moeilijk.

In jouw leven ging het immers nooit om jou. Jouw ouders waren vooral bezig met hun eigen leven en jij was daarin niet belangrijk. Tenminste, dat is de conclusie die je trok. Wat jij wilde en wat jij nodig had was niet belangrijk. Sterker nog, waarschijnlijk heb je jezelf leren aanpassen aan de behoeftes van jouw ouders.

Deze combinatie, de overtuiging dat jij niet belangrijk bent en dat anderen belangrijker zijn dan jij, zorgt ervoor dat jij jezelf altijd op de tweede of zelfs nog lagere plaats zet. Dat jij niet luistert naar waar jij behoefte aan hebt en dat je dit al helemaal niet hardop durft uit te spreken.

Dat maakt het ook lastig om je grenzen aan te geven. Een grens voelt namelijk net zo goed als het aangeven van een behoefte en een grens aangeven betekent dus dat je het om jou moet laten draaien. Om wat jij wel of niet wil.

Dat kan als onmogelijk voelen.
Zelfs bedreigend.
Waardoor het veiliger lijkt om je aan te passen en vooral geen grenzen te hebben en te stellen.
Een duidelijk signaal wat kan wijzen op emotionele verwaarlozing

7) Je hebt een sterke zelfcriticus

Alle conclusies die je als reactie op de emotionele verwaarlozing over jezelf hebt getrokken, zorgen ervoor dat je weinig positief bent over jezelf. Dit gevoel kan zelfs versterkt zijn als je ouders had die jou duidelijk afkeurden. Bijvoorbeeld door regelmatig te zuchten als je iets niet goed deed of door je teleurgesteld of boos aan te kijken. Of dat ze je duidelijk lieten merken dat het in hun ogen nooit goed genoeg was.

Je leerde dat je nooit goed genoeg was en dat je het nooit goed kon doen. Daarvoor in ruil kreeg je je innerlijke criticus, die misschien klinkt als jouw persoonlijke stem, maar dat niet is. Het is de stem van de buitenwereld. Waarschijnlijk vooral de stem van jouw ouders.

De gezonde tegenhanger van zelfkritiek, zelfcompassie, heb je juist niet leren kennen. Compassie voor anderen heb je wel. Je hebt je immers heel goed in anderen leren verplaatsen, zoals in je ouders. Maar voor jezelf heb je dit niet.

Het ligt niet aan jou

Natuurlijk kunnen bovenstaande uitdagingen ook door andere ervaringen zijn ontstaan. Maar als je deze herkent en je herkent daarbij ook je ouders die er weinig voor je waren en met wie je je nooit sterk verbonden voelde, dan is de kans groot dat ook jij te maken hebt gehad met emotionele verwaarlozing.

De boodschap voor jou: Het ligt niet aan jou.

Niet dat je emotionele verwaarlozing hebt meegemaakt, maar ook niet dat je nu te maken hebt met de gevolgen daarvan.

Jouw ouders konden er niet voor je zijn op de manier die jij nodig had.
Dat lag aan hen, niet aan jou.

Vaak lag het zelfs niet eens aan hen, maar aan generaties daarvoor. Emotionele verwaarlozing wordt namelijk vaak generatie op generatie doorgegeven, waardoor de kans groot is dat jouw ouders, net als jij, hiermee te maken hebben gehad. Ze konden jou niet geven, wat ze zelf ook nooit gekregen hebben.

Dat jij nu te maken hebt met de gevolgen hiervan is daarom ook niet jouw schuld. Doordat jouw ouders er emotioneel niet voor jou konden zijn, heb jij een aantal belangrijke levenslessen niet geleerd, waardoor jij bijvoorbeeld niet hebt geleerd om je grenzen aan te geven. En heb jij overtuigingen in jezelf opgeslagen waardoor je bent gaan geloven dat anderen niet te vertrouwen zijn of dat jouw behoeftes er niet mogen zijn.

Het positieve is dat dit niet voor altijd zo hoeft te zijn. Je kunt herstellen van emotionele verwaarlozing. Je kunt ook aan de slag met jouw belemmerende overtuigingen en deze vaardigheden alsnog leren. Hoe oud je ondertussen ook bent.

Emotionele verwaarlozing en de gevolgen daarvan zijn niet jouw schuld

Meer weten over emotionele verwaarlozing?

Luister ook hier:

Twijfel je nog of je te maken hebt gehad met emotionele verwaarlozing en wil je hier graag meer duidelijkheid over? Doe dan de volgende test, ontwikkelt door Jonice Webb:

Of wil je meer lezen over emotionele verwaarlozing?
Check dan deze boeken:

Deel dit op social media:

Wil je nooit iets missen?

Schrijf je dan nu in, zodat je de inspiratiemails altijd direct in je mailbox ontvangt!

(Jouw gegevens zijn 100% veilig bij mij. Je kunt je hier te allen tijde voor uitschrijven.)