Burn-out herkennen

Hoe herken je een burn-out (op tijd)?

Als je net zo bent als ik, dan zou het weleens kunnen dat je pas weet dat je een burn-out hebt als je er al middenin zit. Toch komt een burn-out niet van de ene op de andere dag en is het zeker wel te voorkomen.

In dit artikel leer je burn-outklachten herkennen en hoe je op tijd in kunt grijpen.

Een onverwachte burn-out

Het was een donderdagmiddag toen ik mijn manager eindelijk te pakken kreeg. Ik vertelde hem dat het niet goed met me ging. Ik was moe. Voelde me futloos. En had totaal geen zin meer in mijn werk. Elke ochtend moest ik mezelf uit mijn bed slepen.

Hij deelde mijn zorgen. Zag ook dat het niet goed met mij ging. En beaamde dat we hier inderdaad mee aan de slag moesten. ‘Maar,’ vroeg hij, ‘kan het nog twee weken wachten? Ik ga namelijk nu op vakantie met mijn twee zoontjes.’ Zelf kwam hij net uit een lastige thuissituatie, dus ik snapte helemaal dat dit voor hem prioriteit had. Bovendien, ik was al zolang aan het worstelen. Twee weken zou het verschil wel niet maken, toch? ‘Tuurlijk, ga lekker op vakantie. Dan spreken wij elkaar daarna weer.’

Die maandagmiddag zat ik thuis.
Volledig uitgeblust.
Ik kon niks meer.

Het kan lijken alsof een burn-out volledig out of nowhere komt. Als je mij zou vragen: ‘Had je het niet aan zien komen?’, dan is het antwoord ‘Nee’. De signalen waren, achteraf gezien, overduidelijk, en toch kwam mijn burn-out voor mij totaal onverwacht.

De signalen van een naderende burn-out

Voordat je in een burn-out terecht komt, heb je al langere tijd te maken met te veel stress. Te veel spanning en druk die jouw energie wegnemen.

De batterij is nooit in één keer leeg. Dit gaat stapje voor stapje.
Misschien is dat één van de redenen waarom we het niet aan zien komen. Het gaat zo geleidelijk dat we niet door hebben dat het steeds slechter gaat. Net zoals die kikker in de kookpan, die niet merkt dat het water heter en heter wordt.

De spanningsklachten zijn er meestal al langere tijd. Klachten zoals:

  • Je ’s ochtends niet uitgerust voelen.
  • Hoofdpijn
  • Spanning in je lichaam. Zoals je schouders of nek. Je kaken die je op elkaar klemt.
  • Moeite met concentreren
  • Slecht in je vel zitten. Neerslachtig, onzeker, angstig.
  • Snel geïrriteerd zijn.
  • Nergens meer zin in hebben
  • Slecht slapen
  • Vaker dan normaal ziek zijn

En doordat je je zo lusteloos voelt, maar wel het gevoel hebt dat je door moet zetten, ga je juist nog meer je best doen. Je nog meer inspannen. Met nog minder rust en ontspanning.

Lees ook: 7 signalen dat jij te veel van jezelf vraagt

De signalen van burn-out

Een burn-out begint met overspannen zijn

De spanningsklachten die je hebt, voordat je in een burn-out terecht komt, betekenen dat je overspannen bent. Dit waren de klachten die ik al langere tijd had, maar niet herkende als een probleem waar ik mee aan de slag moest. Je hebt al klachten, je voelt je al vermoeid, maar de batterij is nog niet zo leeg, dat je helemaal niks meer kunt.

Hoe langer dit duurt en hoe langer je herstel niet voldoende is, hoe verder jouw energie zakt. Je gaat steeds meer je reserves aanboren, totdat ook die op zijn en je bijna letterlijk van de ene op de andere dag instort en niks meer kunt.

Zolang je nog niet volledig uitgeput bent, kun je nog herstellen. Duurt het te lang dan gaat je overspannen zijn over in die burn-out.

Iedereen kan een burn-out krijgen

Maar dat betekent niet dat iedereen een even grote kans loopt. Een burn-out ontstaat namelijk niet alleen door de situatie waar je in zit. Zoals een baan met een hoge werkdruk, continue deadlines, een slechte sfeer op de werkvloer en steeds maar weer die vraag of je nog een keertje over kunt werken.

Voor een groot deel ontstaat de burn-out bij jezelf. Door hoe jij op de spanning reageert.

Ben jij iemand die:

  • Altijd het beste van zichzelf wil laten zien
  • Moeilijk ‘nee’ kan zeggen
  • Zijn of haar grenzen niet aangeeft
  • Iedereen tevreden en te vriend wil houden
  • Zich heel verantwoordelijk voelt
    en/of
  • Perfectionistisch is?

Dan ben je iemand die snel (chronisch) te veel van zichzelf vraagt en dat vergroot de kans op het krijgen van een burn-out enorm.

Vaak laat je deze eigenschappen, of eigenlijk overtuigingen, ook niet alleen in je werk zien. Als je het moeilijk vindt om ‘nee’ te zeggen als iemand je vraagt om over te verwerken, dan vind je dat waarschijnlijk ook moeilijk als je moeder weer eens vraagt of je langskomt of als een vriendin je uitnodigt voor een feestje. Ook als je daar geen zin in hebt. Hierdoor vraag je niet alleen op je werk te veel van jezelf, maar ook daarbuiten.

Is dit iets wat jij bij jezelf herkent? Hou jezelf dan goed in de gaten.

Burn-out voorkomen

Zo voorkom je dat je een burn-out krijgt

Heb je tijdens het lezen van dit artikel al een aantal keer gedacht ‘Hey, dit herken ik. Het is alsof je het over mij hebt’? Herken je die spanningsklachten bij jezelf, omdat je bijvoorbeeld weinig energie hebt, regelmatig hoofdpijn of pijnlijke schouders ervaart of weinig zin meer hebt om leuke dingen te doen?

Dan is het tijd om aan de bel te trekken.

Ook als je bij jezelf de persoonlijke kenmerken herkent, is het tijd om op te passen. Ook als je nu nog niet in een situatie zit waar er veel van je wordt gevraagd. Je loopt namelijk wel een groter risico om hier in de toekomst in terecht te komen.

Doe dit om die burn-out te voorkomen:

Neem rust

Niet alleen als je nu al spanning ervaart. Juist ook als je het nu wel goed gaat. Maak rust en ontspanning een prioriteit in je leven. Bijvoorbeeld door tijd voor jezelf in te plannen en dingen te gaan doen waar je energie van krijgt en van ontspant.

Leer ‘nee’ zeggen/je grenzen aangeven

Je kunt niet meer geven dan je hebt en daarom is het noodzakelijk om nee te leren zeggen op de momenten dat je echt niet meer kan of wil. Dit wil je al doen voordat jouw batterij helemaal leeg is. Je wilt namelijk altijd op zijn minst een reserve overhouden.

Het voelt misschien alsof je de ander teleurstelt, maar stel je eens voor hoe het is als je voor niemand meer iets kunt betekenen. Wanneer je helemaal niks meer kunt geven.

Onderzoek wat energie kost

Hou de komende dagen eens bij wat je allemaal doet op een dag en wat daarvan jou energiek laat voelen en wat jouw energie wegneemt. Hoe kun je meer gaan doen van die dingen die jou energie geven (zonder rust uit het oog te verliezen)? En minder van dat wat je energie kost?

Dit is ook nuttig om te weten voor wanneer je in gesprek gaat met jouw werkgever. Dan kun jij aangeven welke taken jij graag doet en goed in bent. Waar je dus graag meer van zou doen. En welke werkzaamheden ze beter, daar waar mogelijk, bij je weg kunnen halen.

Praat erover

Kom je op het punt waar je merkt dat het te veel gaat worden?

Praat er dan over.
Zoek hulp.
Je hoeft dit niet alleen te doen.

Alleen al een gesprek met een goede vriendin kan enorm opluchten en je inzicht geven in hoe je dit kunt verbeteren.

Een gesprek met je werkgever gaat jou ook helpen om de spanning op je werk te verminderen. Zeker als je goed weet hoe die spanning veroorzaakt wordt. Samen kunnen jullie onderzoeken hoe jij van toegevoegde waarde blijft. Niemand heeft er iets aan als jij ziek thuis komt te zitten. Ook jouw baas niet.

Wil je hulp om uit te zoeken waar jij zoveel energie verliest en hoe je ervoor kunt zorgen dat je die weer terugkrijgt? Ga naar je huisarts of zoek een coach. Vaak wordt dit zelfs door je werkgever vergoed.

Zorg goed voor jezelf

Kies voor een gezonde maaltijd, in plaats van elke dag die snelle hap. Zorg voor lichaamsbeweging. Niet om jezelf volledig uit te putten, maar door iets te doen, waar je ook van tot rust komt. Zoals een lekkere (bos)wandeling.
Goede voeding en lichaamsbeweging geven jouw lichaam de bouwstenen om beter te kunnen herstellen.

Zorg ook voor voldoende slaap. Laat, voordat je naar bed gaat, je dag los door te journallen en/of te mediteren. Kies ook voor een vast dag-/nachtritme. Ga elke dag op hetzelfde tijdstip naar bed en sta op hetzelfde tijdstip op.

Natuurlijk geldt voor zowel je voeding, je beweging en je slaap dat je best een keertje af mag wijken. Maar zorg ervoor dat je minstens 80% van de tijd goed zit.

Lees ook: Goed zorgen voor jezelf – 10 manieren

Zorg goed voor jezelf

Ontdek wat belangrijk is voor jou

Doe jij nu waar je echt blij van wordt?
Waar jij echt mee bezig wilt zijn?
If so, ga zo door!

Voor veel van ons is dat alleen niet het geval.

Misschien ben je net als ik opgevoed met het idee dat werk vooral een noodzakelijk kwaad is. Je werkt omdat je geld moet verdienen. Of misschien heb je wel geleerd dat familie en vrienden je alles moeten zijn en dat je alles voor ze over moet hebben.

Maar wat wil jij?
Waar word jij gelukkig van?

Hoe kun je daarvan meer toelaten in je leven of er zelfs volledig voor gaan?

Ik hoor regelmatig in mijn omgeving dat iedereen een keer een burn-out moet krijgen. Dat dat je wake-up call is om je leven te veranderen. Elke keer weer als ik iemand dat hoor zeggen, krijg ik weer de kriebels.

Hoewel ik het zelf op die manier heb moeten doen, omdat ik niet beter wist, geloof ik niet dat dit noodzakelijk is. Als ik de signalen eerder had leren herkennen en eerder serieus was gaan nemen, had ik met alle liefde eerder ingegrepen!

En dat kan jij ook. Met alles wat je net hebt gelezen.

Als jij nu al spanningsklachten bij jezelf herkent en/of merkt dat je makkelijk te veel van jezelf vraagt of laat vragen. Kom dan nu in actie, zodat jij die burn-out kunt voorkomen.

Luister ook hier:

Deel dit op social media:

Wil je nooit iets missen?

Schrijf je dan nu in, zodat je de inspiratiemails altijd direct in je mailbox ontvangt!

(Jouw gegevens zijn 100% veilig bij mij. Je kunt je hier te allen tijde voor uitschrijven.)