Triggers. We hebben ze allemaal.
Die plotselinge reactie op iets wat er in jouw omgeving gebeurt of iets wat iemand zegt of doet. En van het ene op het andere moment wil je tegen die ander uitvallen, jezelf verdedigen of weggaan. Wanneer dat gebeurt, heb je te maken met een emotionele trigger.
Waar komen deze triggers vandaan?
En wat gebeurt er met jou wanneer zo’n trigger jou overvalt?
Wat zijn triggers?
Een trigger is iets wat altijd in het nu gebeurt. Het is een gebeurtenis of een ervaring waar jij met angst of woede op reageert.
Vaak gebeurt dat heel plotseling. Het ene moment is er nog niks aan de hand en op het andere moment word je overspoelt door boosheid of voel je je bang of onzeker.
Voor andere mensen lijkt het vaak alsof er niks aan de hand is en dat de persoon die getriggerd wordt, overdreven reageert. En meestal, als je er later zelf op terugkijkt, vraag je je ook af waarom je zo heftig reageerde.
Er wordt bijvoorbeeld iets gezegd waardoor je je enorm onzeker voelt.
Iemand doet iets en opeens wil je woedend uitvallen.
Of je hoort een geluid, bijvoorbeeld een onverwachte knal, en opeens voel je paniek omhoogkomen.
Deze triggers lijken allemaal extern en tot op zekere hoogte zijn ze dat ook. Ze worden veroorzaakt door iets wat in jouw omgeving gebeurt. Maar de echte oorzaak, die zit in jou.
Een emotionele trigger zit in jou
Wanneer je plotseling overvallen wordt door die boosheid, die angst of die onzekerheid dan is het makkelijk om de oorzaak daarvan buiten jezelf neer te leggen. Het komt door wat die ander zei. Door wat die ander deed. Of het was die plotselinge knal waardoor je zo reageerde.
Natuurlijk, er kunnen hele goede redenen zijn om kwaad te worden of om je bang te voelen, maar in het geval van een trigger is deze reactie vaak overdreven. Dat komt doordat er in jou iets geraakt wordt wat gevoelig ligt. Als dit voor jou niet zo gevoelig zou liggen, zou je er nooit zo op reageren.
Het is net zoals de letterlijke trigger van een geweer die ervoor zorgt dat de lading tot ontploffing komt. Als een geweer niet geladen is, dan kan de trigger wel afgaan, maar er gebeurt niets. Is een geweer geladen, dan wordt het een ander verhaal. Dan komt het geweer tot ontlading met soms heftige gevolgen.
Maar als dit voor ons ook zo werkt. Waar komt onze lading dan vandaan?
Triggers zijn een antwoord op jouw verleden
Triggers zijn overblijfselen uit jouw verleden. Ze zijn ontstaan uit jouw ervaringen. Voornamelijk ervaringen in jouw kindertijd.
Niemand van ons is helemaal ongehavend zijn of haar kindertijd doorgekomen. We hebben allemaal ervaringen gehad die niet altijd even leuk waren. Die pijnlijk waren of zelfs traumatisch. Ervaringen die op dat moment overweldigend waren, die ons een onveilig gevoel gaven en waar er niemand was om dat veilige gevoel te herstellen.
Deze pijn en dit trauma heb je in jezelf opgeslagen en zit daar nog steeds. In jouw innerlijke kind. En wanneer er vandaag de dag iets gebeurt wat jouw innerlijke kind ook maar in de verste verte aan die situatie van vroeger herinnert, komt die plotselinge reactie naar boven.
Op dat moment is het alsof jouw brein even terugschiet in de tijd. Je voelt je weer onveilig, net als toen, Je schiet in een verdedigingsreactie: je verstart (bevriezen) om vervolgens van je af te willen bijten of jezelf te verdedigen (vechten) of om je zo snel mogelijk uit de voeten te maken (vluchten).
Bij heftige trauma’s zijn deze triggers vaak goed te herkennen en begrijpen. Het is niet raar dat iemand die seksueel geweld ervaren heeft, heftig kan reageren op een aanraking. Of wat dacht je van iemand die oorlog heeft meegemaakt en in elkaar krimpt door een knal van vuurwerk?
Maar ze kunnen ook heel subtiel zijn. Een onschuldige opmerking die iemand maakt, waardoor jij je, net als je zesjarige zelf destijds, onbegrepen voelt. Of iemand die vergeet om jou te vragen of jij ook iets wilt drinken, waardoor jij je ongezien en afgewezen voelt.
Je hoeft je niet eens actief te herinneren wat er vroeger is gebeurd. Jouw lichaam en jouw zenuwstelsel zijn het alleen niet vergeten.
Waarom triggers zo plotseling lijken
Vanaf het moment dat je je bewust begint te worden van je emotionele triggers, kan het zijn dat je je af gaat vragen waarom je ze niet tegen kunt houden. Want als je ook maar even de tijd zou nemen om stil te staan en na te denken, er objectief naar zou kijken, dan zou je toch zien dat het allemaal wel meevalt?
Alleen die tijd om even stil te staan en je te realiseren dat het wel meevalt, die krijg je niet.
Jouw triggers liggen namelijk opgeslagen in het emotionele deel van jouw brein. In de amygdala, het angstcentrum. Deze staat continu op de uitkijk voor gevaar en als er ook maar iets gebeurt wat gevaarlijk zou kunnen zijn, neemt het de controle over. In het geval van direct gevaar is er namelijk geen tijd om na te denken en moet je je zo snel mogelijk in veiligheid brengen. Vechten of vluchten dus.
Die situatie van vroeger, die er toen voor zorgde dat je jij je onveilig voelde, de roept nu weer datzelfde gevoel op. Met als gevolg dat in de amygdala de alarmbellen afgaan en jij zo snel mogelijk moet reageren.
Het deel van ons brein wat ons een gevoel van controle geeft, de prefrontale cortex, die kan daar niet tegen op. De prefrontale cortex heeft tijd nodig om de situatie in te schatten, deze te analyseren op mogelijk echt gevaar om daarna een bewuste beslissing te nemen. Tijd die de amygdala het niet geeft.
Zo kalmeer je jezelf bij een trigger
Je kunt niet altijd voorkomen dat je in een trigger terechtkomt. Of dat een trigger ervoor zorgt dat je in een stressreactie schiet. En hoewel er, toen jij dit als kind meemaakte, niemand was om jou weer veilig te laten voelen, ben jij er nu om dat wel voor jezelf te doen.
Dat is namelijk wat jouw lichaam nodig heeft om weer uit die stressreactie te komen: Jouw lichaam en jouw zenuwstelsel moeten zich weer veilig voelen.
Zo breng je jezelf en jouw zenuwstelsel weer tot rust en zorg je ervoor dat je je weer veilig voelt:
- Kom tot stilstand: Druk letterlijk op die pauzeknop en realiseer jezelf zonder oordeel: ik ben in een stressreactie geschoten en ik mag hiermee stoppen. Trek jezelf eventueel even terug als je dat nodig hebt.
- Controleer je ademhaling: Via je ademhaling kun je je lichaam en zenuwstelsel vertellen dat het veilig is. Dit doe je door rustig en diep adem te halen, naar je buik en hierbij je uitademing langer te laten duren dan je inademing. Adem bijvoorbeeld vier seconden in en zes seconden uit, net zolang totdat je je rustiger voelt worden.
- Ontlaadt de spanning uit je lichaam: Schud alles van je af of ga dansen en zingen. Door je lichaam te bewegen ontlaad je de spanning en stress uit je lichaam zodat je weer terug kunt naar het deel van je zenuwstelsel wat staat voor rust.
Door dit te doen kom je weer uit jouw trigger. Je wilt niet langer boos van je afbijten of jezelf verdedigen of vanuit angst je uit de voeten maken of verstoppen. Nu kun je, vanuit rust, op een volwassen manier reageren op wat er om je heen gebeurt.
Lees ook: 3 makkelijke manieren om van stress naar rust te komen
Luister ook hier:
